TFF ile Kulüpler Birliği’nin ortak hakem şirketi nasıl hayata geçebilir?

MHK Başkanı Ferhat Gündoğdu’nun Kulüpler Birliği üyeleriyle yapılan toplantı sonrasındaki basın açıklamasında duyurduğu projenin çok benzeri bir önceki Mehmet Büyükekşi federasyonu tarafından kulüplerin talepleri sonrasında üzerinde ciddi bir çalışmayla planlanmıştı. Projede Almanya modeli uygulanmak istendiğinden o dönem Almanya Futbol Federasyonu DFB ile çok sayıda toplantı da yapılmıştı. Proje daha sonra Kulüpler Birliği'ne sunulmuş ancak kulüplerden bir geri dönüş olmamıştı. Çünkü o dönem amaçlanan tek şey Mehmet Büyükekşi başkanlığındaki TFF yönetimini değiştirmekti. Nitekim temmuz ayındaki seçimlerde yönetim değişti.

İbrahim Hacıosmanoğlu’nun Başkan olarak devraldığı TFF’de MHK’nin başına 8 Mart operasyonunun kahramanı Ferhat Gündoğdu yeniden getirildi. Ancak yeni MHK’nin uygulamaları tartışmaları eskisinden çok daha fazla alevlendirdi ve Türk hakemliği içinden çıkılmaz bir noktaya geldi.

İşte tam da bu “yangının” ortasında TFF Başkanı Hacıosmanoğlu “MHK’yi Kulüpler Birliği’ne devredeceğiz” açıklamasını yaptı. Bu açıklamanın ardından 26 Aralık Perşembe günü Riva’da toplanan Kulüpler Birliği’ne MHK Başkanı bir sunum yaptı. Sunumun ardından açıklama yapan MHK Başkanı Gündoğdu, daha önceden aşina olduğumuz “hakem şirketi projesini” sezon sonunda hayata geçirmek istediklerini açıklarken bahsettiği model bir öncekiyle neredeyse aynıydı.

Öncelikle Ferhat Gündoğdu’nun ayrıntılarına girmediği birçok konuya açıklık getirmek gerekiyor.

Birincisi; Futbol Federasyonu Merkez Hakem Kurulu TFF Statüsüne göre Yönetim Kurulu atamasıyla göreve gelir. Yani yeni bir hakemlik yapısının kurulabilmesi için ilk olarak TFF Statüsünün şirketleşmeye izin vermesi gerekir. Bunun kararının da alınacağı yer TFF Genel Kuruludur.

Diğer yandan FIFA Statüsü Genel Hükümlerinde Yükümlülükler başlığındaki 14. Maddenin (g) bendinde “bir hakem komitesi doğrudan üye federasyonun çatısı altında kurulabilir” der.

TFF’nin de altında imzası bulunan UEFA Hakem Konvansiyonunda hakem komitesi ile ilgili şu cümlelere yer verilmektedir.

“UEFA üyesi federasyonlar, UEFA Konvansiyonuna kendi ülkelerinin yönetim kurullarına rapor sunan ulusal hakem komitesi sunmaları gerekir. Hakem komitesi, üye federasyonun yapısının ayrılmaz bir parçası olmalı ve liglerden, kulüplerden ve hükümetten tam bağımsızlık ile üye federasyonun yükümlülüğünde hakemlikle ilgili tüm konularda yürütme sorumluluğu verilmelidir. Ulusal hakem komitesi her seviyedeki tüm hakemlik konularından sorumlu olmalı, ülkedeki hakem dernekleri ile açık bağlantıları olmalıdır.”

İşte bütün bunların ışığında kurulacak yeni yapı kesinlikle federasyonun yönetiminde olmalıdır. Almanya ve İngiltere’de şirket olan Bundesliga ve Premier Lig, ülke federasyonlarıyla ortak birer şirket kurmuşlardır. Ancak Türkiye’de Kulüpler Birliği Vakfı, adı üzerinde yalnızca bir vakıftır ve Türkiye’deki yüzlerce vakıftan farksızdır. Yani hiçbir konuda yetkisi yoktur sadece görüş bildirir.

Türkiye’de yeni bir hakem şirketi kurmanın ise iki yolu var. Ya kulüpler bir Süper Lig A.Ş. kurarlar ya da Kulüpler Birliği Vakfı yeni bir şirket kurup TFF ile %51-49 oranda TFF’nin çoğunluğa sahip olacağı bir ortak şirket kurarak yönetimini 3’ü TFF’den 2’si Kulüpler Birliği’nden olacak şekilde oluşturmaları gerekmektedir.

Almanya’da Bundesliga ile DFB’nin kurduğu Hakem AŞ (Schiri GmbH) bu şekilde faaliyet göstermektedir. Benzer şekilde İngiltere’de de aynı yapı vardır. (PGMOL) Bu yapıda da maçlara atanacak hakemler eski hakem olan uzmanlar kurulu tarafından belirlenmekte atamalar federasyon tarafından yapılmaktadır. Kulüpler tarafından atanan yöneticiler sadece idari işlere karışabilirler. Bununla birlikte hakemlik müessesesi içinde yer alarak olan bitenden haberdar olup, görüş bildirebilirler.