Brezilyalı efsane futbolcu Pele, 82 yaşında hayatını kaybetti

Dünya futbolunun gelmiş geçmiş ve ilk efsanesi Pele, 82 yaşında hayatını kaybetti. "Siyah İnci" lakaplı Brezilyalı yıldız, uzun süredir kansere karşı verdiği mücadeleyi kaybetti. Yaklaşık 2 hafta önce hastaneye kaldırılan Pele'den umut kesilmişti. Ne yazık ki mucize gerçekleşmedi ve Pele aramızdan ayrıldı. 

Kanser olan Pele, kemoterapi tedavisi uygulanması amacıyla 29 Kasım 2022 tarihinde hastaneye kaldırıldı. Ancak tedavi sırasında solunum yolu enfeksiyonu da tespit edildi ve sağlık durumu daha da kötüleşti. Ara ara kendini iyi hissettiğinde hastane odasından Katar 2022 Dünya  Kupası'na katılan Brezilya'nın maçlarını izledi ve onlara olan desteğini dile getirdi. 

Pele'nin vücudunda kanser hücrelerine 2022 yılının başlarında rastlandı. Doktorlar kanserin Pele'nin akciğer, karaciğer ve bağırsaklarına kadar yayıldığı tespit etti. Buna rağmen Pele, hayattan yana mücadele etmeyi seçti ve kemoterapi tedavisi almaya başladı. Efsane futbolcu, yeni yıla 2 kala kanserle savaşını kaybetti.

Pele, 23 Ekim 1940 yılında dünyaya geldi. Asıl adı Edson Arantes do Nascimento'ydu. Brezilya'da bir gelenek olduğu üzere ona da kısa ve çarpıcı bir isim bulundu: Pele... Kazandığı üç Dünya Kupası'yla adını dünya futboluna yazdırdı. O Brezilya için bir "milli hazineydi" ve bu yüzden de ülke dışına çıkması yasaklandı.

Özelde Brezilya genelde tüm dünyadaki bir çok örneğinde olduğu gibi Pele de fakir bir ailenin çocuğuydu. İyi bir futbolcu olacağı 11 yaşında anlaşıldı. Bu yaşa kadar o boyacılık yaparak ailesinin geçimine yardımcı oluyordu. Başkalarının ayaklarındaki ayakkabıları boyayıp cilalayan Pele, gün gelecek kendi ayaklarıyla ellerinin kazandırdıklarından çok daha büyük paralar kazanacak. Bundan da daha fazlası, dünya futbol tarihine geçecekti.

Onu keşefden kişi Waldemar de Brito da eski bir futbol yıldızıydı. Brezilya Mlili Takımı forması da giyen forvet Brito, Pele'nin büyük bir yıldız olacağını söyleyerek Santos'a önerdi. Nitekim kehaneti tuttu ve Pele bir efsane olmayı başardı. 

Pele'nin bütün profesyonel kariyeri Santos'ta geçti. 1956'dan 1974'e kadar tam 19 yıl bu kulüpte oynadı. ABD'nin şöhretler takımı Cosmos'a gidişi artık bir efsanenin şöhretini biraz paraya çevirme sebebiydi. Buna da sonuna kadar hakkı vardı. Cosmos'da 1975-77 arasında forma giydi.

Pele, profesyonel kariyeri boyunca ülke dışına çıkamadı çünkü Brezilya devleti bunu yasakladı. Özel bir kanun çıkartarak, Pele'nin yurt dışında futbol oynamasını önledi. Çünkü, o Brezilya için bir milli hazine sayılmıştı. Hazine neredeyse ilgili alaka ve gözler orada olurdu. 

Onun Brezilya dışına çıkartılmaması elbette dünya futbolu için bir yanıyla büyük bir kayıptı. Avrupa'da oynasaydı neler yapabileceği hep bir soru işareti olarak kaldı. Bu nedenle Pele demek milyarlarca futbolsever için Dünya Kupası demektir. 1958, 1962 ve 1970'de Dünya Kupası'nı üç kez kazanmayı başardı. 

Pele, 19 yıllık Santos kariyerinde adete bir gol makinesiydi. 638 maçta 619 gol attı. Yani neredeyse maç başına 1 gol düşecek bir performansı. Pele, ayrıca özdeşleştiği Brezilya Milli Takımı ile de müthiş bir grafik çizdi. 92 maçta tam 77 gol kaydetti. Cosmos'daysa 56 maçta 31 kez fileleri havalandırdı. Pele'nin özel ve gösteri maçlarında attığı goller de hesaplandığında ortaya 1281 gol çıkıyor. Bu bir rekor olarak kabul ediliyor. Diğer yandan da bu sayıya karşı çıkanlar da yok değil.

Pele, dünya çapınad öyle bir şöhrete ve sevgiye sahipti ki bir savaşı bile durdurabilecek güce ulaşmıştı. Santos, Pele'yi bir para kazanma aracı olarak da görüyordu. Bu nedenle dünya çapında turnelere çıkıyordu. 1969'da adres Nijerya'ydı. Ama ülkede iç savaş hüküm sürüyordu. Söz konusu Pele olunca, ülkede 2 gün ateşkes ilan edildi! 

Pele, futbolun ilk starıydı. Röveşata başta olmak üzere futboldaki birçok hareketi ilk Pele gerçekleştirdi. Cruyff'tan Zidane ve Cristiano Ronaldo'ya kadar birçok futbolcunun kullandığı çalım stilleri Pele'den gelir. O gerçek bir top cambazıydı.

Pele, birçok kitap, belgesel ve filme konu oldu. Ama kuşkusuz bunların en çarpıcısı Zafer Kaçış'tı. John Huston imzalı 1981 tarihli başyapıt sadece sinemaseverler için değil futbolseverler için de nefis bir mirastır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi esir kampında geçer film. Kampın komutanı esirlerden bir takım kurularak Nazi Milli Takımı'na karşı maça çıkmasını ister. 

Michael Caeni gibi bir efsane artistin yanı sıra filmde Sylvester Stallone de oynar ki takımın kalesini de o korur. Ama filmdeki takımın yıldızı kuşkusuz Pele'dir. Efsane futbolcunun dışında Arjantinli futbolcu Osvaldo Ardiles ile İngizlerin efsane futbolcusu Bobby Moore da oynar. Nazi'ler futbol maçını adeta bir savaşa çevirir. Ölümüne fauller yapar ki bunların en ağırlarına da Pele maruz kalır. Yine de döktürür. Devreyi Nazi'ler 4-1 üstün kapatır. Devre arası futbolcular firar etmeyi düşünür ama sonunda onur mücadelesi vermeyi tercih ederek ikinci devreye çıkarlar. Maç 4-4 biter. Galibiyet golleri sayılmaz ama onlar tribünlerdeki taraftarlar için özgürlüğün sembolüdürler. Taraftarlar sahaya dalarak onları korumaya alır. Aslında onları zafere; özgürlüğe kaçırır.

Üç kez evlenen Pele'nin 7 çocuğu vardı. Ailevi hayatında büyük acılara da tanıklık etti. Oğullarından biri olan Edson Cholbi do Nascimento, uyuşturcu kaçakçılığından sağlanan parayı aklamakla suçlanıp tam 33 yıl ceza aldı. Bu ceza 2014 yılında 13 yıla indirildi. Ama Edson, 2017 yılında  tahliye edildi.

Futbolculuğu asla tartışılmayan Pele, politik tutumuyla bazı çevrelerdense eleştiri aldı. FIFA ile uyumlu olması, Maradona gibi futboldaki adaletsizliklere ses çıkartmaması eleştiriliyordu. Sosyal Demokrat Parti'nin teklifiyle siyasete girdi ve 1995-98 arasında spor bakanlığı yaptı. Ama yolsuzluk iddiaları nedeniyle siyasetten çekildi. 2014 Dünya Kupası'na karşı sokak eylemleri yapan halka "Brezilya için evinize dönün" demesi de yine sol çevrelerin tepkisine neden oldu.

Günümüzde Messi mi Ranoldo mu tartışması yaşanırken bunun öncüsü Pele ile Maradano arasındaydı. Brezilyalı ve Arjantinli efsaneler hep "En büyük kim" diye kıyaslandı. Birbirlerine zaman zaman laf atsalar da son dönemlerde iki iyi dost olmuşlardı.

Güncel tartışmalar bir gün gelir biter geriye tarihte yer etmiş gerçek çizgiler kalır. Dünya da futbol topu da döndükçe Pele, büyük bir futbol efsanesi olarak anılacaktır. O sokakta milyonlarca, belki de milyarlarca çocuğa idol oldu, onlara düş kurdurdu. Ajansspor olarak GÜLE GÜLE PELE diyoruz....