Belhanda'nın golünün iptal edilmesi doğru mu?

Hüseyin ÖZKÖK - AJANSSPOR

Süper Lig’in 5. haftasında oynanan Galatasaray-Alanyaspor karşılaşmasında oyun 1-1 eşitlikle sürerken, ev sahibi takımın Belhanda ile bulduğu gol öncesinde hücum oyuncusu konumundaki Galatasaraylı Babel’in eline topun çarptığının tespit edilmesi ile gol iptal edildi. Buraya kadar her şey çok normal gibi gözükse de işin aslı düşünülenden çok daha karmaşık.

IFAB daha önce el konusunda aldığı “Hücum eden bir takımın oyuncusunu eline rakip sahada kazara çarpan top her halükârda el olarak değerlendirilir” şeklindeki radikal kararı bu sezon başında değişikliğe uğradı. Örneğin; geçen sezon ligin ilk yarısında Türk Telekom Stadı'nda oynanan Galatasaray-Fenerbahçe derbisinde, sarı kırmızılılar lehine bir penaltı tartışmasında hakem Cüneyt Çakır, VAR’ın uyarısıyla pozisyonun öncesinde topun orta sahada (yine) Babel’in eline çarptığını tespit ederek, oyunu Fenerbahçe lehine direkt vuruş ile devam ettirmişti.

IFAB’ın aldığı yeni karara göre artık hücum eden takımın oyuncusunun 'atak başlangıç fazı', yani topa hakim olduğu anda rakip sahada kazara eline çarpan top, el olarak değerlendirilmiyor ve hakem yorumu bu şekilde yaptıysa oyunu devam ettiriyor veya görmediği durumlarda o atak golle sonuçlanırsa VAR da o eli dikkate almıyor.

Ancak topa hakim olan oyuncu topla bilinçli olarak eliyle oynadıysa hakem gördüğü yerde düdüğü çalıyor veya görememiş akın da golle sonuçlanmışsa VAR 'atak başlangıç fazı' olan o ana dönerek, golü iptal edebiliyor. Ama eğer kazara ele çarpan topun hemen akabinde gol şansı doğuyor, gol atılıyor veya penaltı gerçekleşiyorsa o zaman hakem veya VAR müdahalesi gerekiyor.

Geçtiğimiz sezon Eski FIFA Hakemi Bülent Yıldırım ile Ajansspor sosyal medya kanallarında yaptığımız programlarda 'atak başlangıç fazı' konusunu birkaç kez ele almıştık. Bülent Hoca, o dönem bize şunları anlatmıştı;

“Oyun kuralları ve VAR protokolüne göre, VAR hakemi; bir gol, penaltı ve bariz gol şansı durumlarının öncesini incelerken; ‘atak başlangıç anı' ya da topun hâkimiyetinin kazanıldığı, ‘atak başlangıç fazı' olarak tanımlanan ve ilgili literatürde APP (attacking possession phase) olarak anılan, ilgili atağın başladığı andan, incelenen olayın sonuçlandığı ana kadar olan toplam 'SÜRECİ' inceler.

Bu süreci incelerken kullanılan referans noktaları şunlardır:

1-) Topun hâkimiyetinin kazanıldığı noktadan başlar.
2-) Gole neden olan olayın başlamasının sebep olan olayın başladığı noktadır.
3-) Top uzun süre aynı takımda kalırsa top orta alandan rakibin alanına geçildiği anda başlar.

Belhanda’nın sayılmayan golünün 'atak başlangıç fazı' ile ilgisine gelirsek... Burada çok önemli ayrıntıların dikkate alınması gerektiği sonucu ortaya çıkıyor.

Eğer top Babel’in eline çarptıktan sonra Galatasaraylı bir oyuncuya gelip oradan da Belhanda’ya gelse ve akabinde gol olsa buna diyecek bir şeyin olması mümkün değil. İptal kesin ve net olurdu. Çünkü yeni değişen el kuralına göre hücumcunun eline kazara da olsa çarpan top maksimum 3-4 pas sonucunda gol olursa (veya penaltı veya gol şansı yaratırsa) o gol geçerli sayılmıyor.

Ancak burada top Babel’in eline çarpmasının ardından Alanyasporlu bir oyuncuya geliyor. Onun ileriye doğru vuruşu ise Belhanda’ya gidiyor o da şutu çekip golü atıyor. İşte burada da hakem yorumu devreye girmek zorunda. Çünkü artık pozisyonda önemli olan nokta topun Alanyalı oyuncunun hâkimiyetine geçip geçmediği konusu.

Eğer bir savunma oyuncusu topu baskı nedeniyle tek vuruşla bilinçsizce uzaklaştırırsa hücum eden takımın atağı bitmiş sayılmıyor. Ama eğer hâkimiyet Alanyaspor’a geçip, yani oyuncu topa bilinçli şekilde sahip olup pas vermek isterken topu kaptırdıysa burada Galatasaray, Belhanda ile yeniden atağa başlamış sayılır ve Babel’in eli değerlendirmeye alınmaz. İşte burada konu, bu yorumun yapılmasıyla doğrudan alakalı.

Galatasaray-Alanyaspor karşılaşmasında VAR görevindeki Özgür Yankaya, Alanyasporlu oyuncunun topu baskı altında uzaklaştırmak istediği yorumunu yaparak hakeme golü iptal ettirmiş oldu.