Ata sporları nelerdir, ne anlama geliyor?

Ülkemizin birçok ata sporu bulunmaktadır. Ata sporları arasında en yaygını yağlı güreş’tir. Güreş’le birlikte cirit atma, matrak ve okçulukta ata sporlarımızından birkaçıdır.

Ülkemizde güreş müsabakalarında pehlivanların vücutlarına yağ dökmesiyle tam ismi “Yağlı Güreş” olarak geçer. Dövüş sanatları olarak nitelendirilen güreş, tarihteki en eski sporlardan biridir. Pehlivanların birbirleri ile güreştiği meydana “Er Meydanı” denilmektedir. Pehlivanlar birbirlerine vurmadan, rakiplerinin sırtını mindere değdirerek müsabakayı kazanmayı amaçlar. Ülkemizdeki geleneksel yağlı güreş turnuvasının ismi, Kırkpınar Yağlı Güreşleri’dir. Her sene haziran ayı sonu ve temmuz ayının başında, Edirne ilimizde düzenlenir. 

Cirit, bir başka adıyla Çavgan, at üzerinde süngü ve mızrağın düşmana daha iyi savrulabilmesi için ortaya çıkan bir ata sporudur. At üzerinde alıştırmalar yapmak için kurallı bir oyun halini almıştır. Ülkemizin, çok eski zamanlardan beri oynadığı bir ata sporudur. 19’uncu yüzyılda Osmanlı Devleti’nin en ilgi çekici sporu olmuştur. Genellikle Kars, Bayburt, Ardahan, Uşak ve Erzurum’da oynanır.

Matrak Oyunu, 16’ncı yüzyıllarda Matrakçı Nasuh isimli Türk bilim adamı tarafından icat edilmiş bir ara sporumuzdur. Matrak’ta kullanılan eşyalar matrak sopası, yastık kalkan, miğfer ve sporcuların giydiği aba olmak üzere dört parçadan oluşur. Matrak, günümüzde çim sahada oynanmaktadır. Yeni kurallara göre, müsabaka öncesi rakipler karşılıklı olarak birbirlerine “Benimle cenk meydanına çıktığınız için teşekkür ederim”, müsabaka sonrası ise “Kasıtlı ve kasıtsız hatalarımdan dolayı özür dilerim” derler. Müsabaka, hakemin “Cenk!” komutu ile başlar, “Dur!” komutu ile sona erer. Oyundaki amaç, rakibin kafasına matrak sopası ile dokunmaktır. Rakibin kafasına matrak sopası ile dokunan sporcu, her dokunmada bir puan kazanır. Rakibe sert vurmak, kalkanla vurmak, oyun aleti veya koruyucu materyali düşen rakibe vurmak yasaktır.

Türk okçuluğu, Orta Asya’da İskitler, Avarlar ve Hunların ata binebilme ve ok atabilme gibi hünerleri ile başlamış ve Osmanlı Devleti döneminde gözde sporlardan biri olmuştur. 21’nci yüzyıl başlarında geliştirilen Türk okçuluğu, kıyafetleri, ritüelleri ve teçhizatları ile önemli bir ata sporumuz olarak yerini almıştır. Türk okçuluğunun ekipmanları bilek siperi, sadak, çile, kubur, tirkeş ve kandildir. Atlı okçuluk için ekipman yapan ustalar bulunur ve onlara “saraç” denilir. Ata sporumuz Türk okçuluğunun, diğer okçuluk sporlarıyla olan farkı okun çekildiği parmağa takılan “zihgir”dir.